Zdaniem psychologa

Zwykle pierwszym reakcjom na wiadomość o ciąży towarzyszy zaskoczenie i niedowierzanie. Gdy jednak następuje jej wyraźne potwierdzenie prawdopodobnie pojawia się szok, złość na siebie czy na chłopaka, może poczucie winy, a może głównie strach i bezradność. Może w ogóle nie ma żadnych emocji. Albo jest ich tyle, że przytłaczają, rodzą rozpacz i bezsilność.

Będąc nastolatką, która zaszła w ciążę nie jesteś sama. Wyobraź sobie, że gdybyś uczyła się szkole, w której jest 100 uczennic, to statystycznie razem z przynajmniej dwiema koleżankami byłybyście w ciąży. W 2015 w Polsce 12 030 nastolatek nie przekraczających 19 roku życia urodziło swoje dzieci, co daje właśnie 3,3% matek w ogóle*. Taka świadomość może dawać pewną ulgę czy poczucie przynależności do większej grupy. To wydaje się szczególnie ważne w wieku nastoletnim, kiedy tak ważne jest poczucie, że nie jestem gorszą, że są inni podobni do mnie. Jednocześnie same statystyki mogą być słabym pocieszeniem, bo nie rozwiązują trudnej sytuacji, w jakiej się znalazłaś. Może jeszcze nie zastanawiałaś się nad swoją przyszłością, może szukasz swojej drogi, a może miałaś już klarowne plany na swoje życie. Trzeba spróbować zatrzymać się i pomyśleć o tym, co się stało i co przed Tobą.

W rzeczywistości jest wiele trudności, które możesz napotkać. Wydaje się naturalne jeśli czujesz  się bezradna, zagubiona czy niepewna. Masz prawo się tak czuć i masz prawo sięgać po pomoc w nadziei, że znajdziesz wyjście z poczucia niemocy. Są osoby, które wiedzą jak Ci pomóc.

Prawdopodobnie w pierwszej kolejności potrzebujesz się czuć bezpieczna i zrozumiana. Potrzebujesz dobrze ocenić, kto w tych pierwszych krokach może Ci zapewnić spokojną rozmowę, wysłuchanie i zrozumienie. Możesz zawsze zadzwonić na nasz Telefon dla Mamy.

Jeśli nie masz jeszcze sprawdzonego, stałego ginekologa to potrzebujesz takiego lekarza znaleźć. Jest wiele kwestii medycznych, które trzeba poznać i zacząć o nie dbać. Zapewne pomocne okażą się wskazówki dietetyka, abyś wiedziała, co i jak masz jeść dla zdrowia swojego i dziecka.
Prawdopodobnie niezbędna będzie też wiedza dotycząca przepisów. Do 18 roku życia nie możesz sama decydować o losach dziecka. Tu oczywiście ważni są Twoi rodzice i podjęcie rozmowy z nimi. Im też towarzyszyć mogą różne uczucia. Zapewne będą oni potrzebowali trochę czasu, aby się odnaleźć w nowej sytuacji.

Jedną z ważniejszych rozmów to ta z ojcem dziecka. Daj mu czas na przemyślenie i reakcję. Zapewne on też będzie w szoku i będzie miał poczucie bezradności, podobnie jak Ty. Jeśli to możliwe, spróbuj znaleźć w nim sojusznika. Jeśli i on jest niepełnoletni, to w perspektywie czekać Was będzie też rozmowa z jego rodzicami.
Zapewne wraz z rodzicami będziesz potrzebowała poznać różne opcje świadczeń pieniężnych przysługujących po urodzeniu dziecka Świadczenie rodzicielskie, Świadczenie 500+ , Ulga podatkowa na dzieci.

Twoja sytuacja ma w sobie wiele napięć, emocji, pytań – możliwe, że przyda Ci się pomoc psychoterapeuty, aby lepiej siebie rozumieć i szukać rozwiązań. W tak złożonej sytuacji może będziesz też szukała wsparcia duchowego. Widzenie swojej sytuacji z perspektywy wiary i etyki przypuszczalnie da Ci dystans i uspokojenie.

Jeśli jesteś rodzicem niepełnoletniej mamy

Zapewne pierwsze reakcje były pełne sprzecznych uczuć – od zaskoczenia, złości, przez poczucie winy, żal czy strach, aż po troskę i chęć pomocy. To zrozumiałe – córka była wystarczająco dojrzała, aby zajść w ciąże. Jednak na tyle niedojrzała, że staliście się częścią jej problemu.

Warto pamiętać, że nie ma tu prostych rozwiązań. Czy wychowywanie dziecka przez córkę, czy włączenie się w wychowywanie wnuka, przekazanie władzy rodzicielskiej rodzicom ojca dziecka czy oddanie do adopcji – każde wyjście wymaga wysiłku i konkretnego zaangażowania. Dlatego warto je przemyśleć, poznać plusy i minusy.
To złożona sytuacja – chodzi zarówno o córkę, jej dalszą edukację i życie w ogóle, jak i życie jej dziecka, ewentualnie o związek córki z ojcem dziecka. Może warto rozważać te sprawy także osobno. Nie zawsze małżeństwo tak młodych osób sprzyja kontynuacji edukacji czy zajmowaniu się dzieckiem.

Macie więcej doświadczenia życiowego niż córka (jak i prawdopodobnie nieletni ojciec dziecka). Ona potrzebuje Waszej mądrości, wyważonego zdania i pomocy w pokierowaniu tą sytuacją.
Macie prawo nie znać wszystkich odpowiedzi w kwestii medycznej, prawnej, socjalnej. Bycie wystarczająco dobrym i odpowiedzialnym rodzicem może wymagać w takiej sytuacji porady specjalisty zanim będziecie podejmowali ostateczne decyzje dotyczące córki i jej dziecka.

* informacje pochodzą z: Rocznik Demograficzny 2016, Główny Urząd Statystyczny

 

 

dr Marek Gajowy

dr Marek Gajowy

psycholog