Pochówek dziecka jest nie tylko bardzo ważnym i bolesnym przeżyciem, ale również stanowi wyzwanie organizacyjne. O tym, co stanie się z ciałem dziecka, decydują tylko i wyłącznie rodzice. Mają prawo pozostawić ciało w szpitalu (co wiąże się ze zrzeczeniem prawa do rejestracji dziecka w USC) albo odebrać dziecko i pochować we własnym zakresie.

Rodzice często decydują się na pochówek dziecka w rodzinnym grobie, ale mogą również skorzystać ze wspólnej mogiły dzieci utraconych.

POCHÓWEK DZIECI ZMARŁYCH PRZED NARODZENIEM
W KOŚCIELE KATOLICKIM W POLSCE

Zgodnie z wytycznymi Kongregacji Doktryny Wiary „zwłoki embrionów lub płodów ludzkich, (…) powinny być uszanowane tak jak zwłoki innych istot ludzkich” (Instrukcja Donum vitae z 22 II 1987 r.). W podobnym duchu wypowiada się Papieska Rada ds. Duszpasterstwa Służby Zdrowia, w Karcie Pracowników Służby Zdrowia z 1995 r.: „Płodowi już martwemu należy się szacunek właściwy każdemu zmarłemu człowiekowi. Wynika z tego, że nie wolno go niszczyć, jakby był jakimś odpadem. W granicach możliwości należy mu się należyty pochówek”.
Konferencja Episkopatu Polski udzieliła ogólnej zgody na pogrzeby dzieci zmarłych przed chrztem, gdy wiadomo, że rodzice naprawdę pragnęli je ochrzcić. (Obrzędy pogrzebu – wprowadzenie, nr 22/e). Ponadto również Kodeks Prawa Kanonicznego przewiduje, że ordynariusz miejsca może zezwolić na pogrzeb kościelny dzieci, których rodzice mieli zamiar je ochrzcić, a jednak zmarły przed chrztem (kan. 1183 § 2).  Tak więc, w Kościele katolickim rodzice mają prawo do odprawienia przy trumience Mszy świętej i pochówku zmarłego dziecka w poświęconej ziemi na katolickim cmentarzu. Kościół nie wypowiedział się na temat przyszłości tych dzieci, ale gorąco prosi Miłosierdzie Boże, aby to dziecko przyjęło.

Od wielu lat duszpasterze rodzin świadomi rangi problemu starają się towarzyszyć rodzicom dziecka, które zostało poronione lub urodzone martwo. W wielu diecezjach powstają grupy wsparcia, groby dla dzieci, których rodzice zdecydowali się umieścić je we wspólnej mogile dzieci utraconych. W Kościele Katolickim obchodzony jest także 15 października Dzień Dziecka Utraconego, podczas którego zaprasza się do modlitwy w intencjach dzieci i rodzin wszystkich wierzących.

Autor: ks. dr Przemysław Drąg, dyrektor Krajowego Ośrodka Duszpasterstwa Rodzin

POCHÓWEK DZIECI ZMARŁYCH PRZED NARODZENIEM W
KOŚCIELE GRECKOKATOLICKIM W POLSCE*

1.    Kościół Greckokatolicki dopuszcza chrzest płodu poronionego. Kwestię tę reguluje zapis kanonu 680 Kodeksu Kanonów Kościołów Wschodnich, gdzie czytamy: „Płód poroniony, jeśli żyje i o ile jest to możliwe, powinien być ochrzczony”.
2.    Płód poroniony może być pochowany zgodnie z wolą rodziców i za zgodą hierarchy miejsca. W kanonie 876 § 2 Kodeksu Kanonów Kościołów Wschodnich czytamy: „Dzieci, które rodzice zamierzali ochrzcić oraz inni, którzy w jakikolwiek sposób wydawali się bliscy Kościoła, ale zmarli przed przyjęciem chrztu, mogą mieć odprawiony pogrzeb kościelny, według roztropnego osądu Hierarchy miejsca”.
3.    Ceremonię pogrzebową regulują odpowiednie przepisy liturgiczne zapisane w Księdze Obrzędów Liturgicznych Kościoła Greckokatolickiego (w języku starosłowiańskim i ukraińskim księga ta nosi nazwę TREBNYK, por. wydanie z 2001 roku, ТРЕБНИК, Видання Верховного Архиєпископа УГКЦ, Львів 2001, Видавництво Свічадо).
4.    W wydaniu Trebnyka z 2001 roku na stronach 20-23 jest zamieszczona specjalna modlitwa nad matką, która utraciła dziecko. Modlitwę tę odczytuje kapłan nad kobietą i ma ona charakter ekspiacyjny i niesie pocieszenie dla matki, która przeżywa utratę własnego dziecka.
5.    W przypadku samego pogrzebu, to kapłan również dotrzymuje się przepisów liturgicznych i odprawia obrzęd pogrzebowy przewidziany dla dzieci, który istotnie różni się od pogrzebu osoby dorosłej (zob. cytowany powyżej TREBNYK, str. 239-248).
6.    W każdym przypadku Kościół z empatią odnosi się do matki, która utraciła poczęte dziecko. A o samym pogrzebie decydują rodzice dziecka.

Autor: Arcybiskup Eugeniusz Popowicz, Metropolita Archidiecezji Przemysko – Warszawskiej Kościoła Grekokatolickiego w Polsce.